Emir kipi, fiilin
yapılmasını dileyen veya emreden isteme kipidir. Kürtçede, fiillerin Dema
Niha’da nasıl çekildiklerini bilmek, Raweya Fermanî olarak nasıl çekildiklerini
bilme ve anlamada kolaylık sağlayacaktır.
Hatırlayacağınız gibi, Dema Niha’da ekimiz ‘di’ idi, Raweya Fermanî
içinse ‘bi’ ekini kullanırız. Özcesi, bir çok fiilde, Dema Niha
çekimini bildiğiniz bir fiilden ‘di’yi atıp yerine ‘bi’ koyduğunuzda raweya
fermanî çekimini elde ederiz. (Bazı fiiller –bi eki almadan emir kipi şeklinde çekilirler, o yüzden ‘bir çok’
diye belirttim, onları aşağıda açıklayacağım.)
Kürtçe filllerin şimdiki
zamandaki kökünü göstererek, raweya fermanî çekimlerini yapalım şimdi de;
1) yalın fiillerde emir
kipi çekimi;
Birin
(Götürmek) : Bu fiilde mastar eki –irin’dir. Onu attığımızda geriye ‘b’ kalır. Bu kökün önüne –bi
ekini, sonunaysa, tekil şahıs (sen) ise –e
, çoğul şahıs (siz) ise –in, getirerek
emir kipinde çekimini yapmış oluruz. Bi-b-e => Bibe! (Götür!)
Birîn
(Kesmek) : Bu fiilde mastar eki –în’dir. Onu atınca geriye ‘bir’
kalır. Bu kökün önüne –bi ekini, sonunaysa
tekil şahıs (sen) ise –e , çoğul şahıs (siz) ise –in getirerek çekimi yapmış
oluruz. Bi-bir-e=> Bibire! (Kes!)